Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İran’la ticaretin 30 milyar dolara çıkarılacağını açıkladı. Bu gayesi kıymetlendiren Türk iş inşanları, ticaretin özgürleştirilmesi gerektiğini kaydetti. 2021 sonu itibariyle 7,7 milyar dolar olan iki ülke ortasındaki ticaret hacminin artırılması için Tercihli Ticaret Anlaşması’na uyulması davetinde bulunan iş insanları, İran’ın müdafaacı yaklaşımı nedeniyle tercihli ticaret mutabakatı kapsamında olan birçok eserin alım satımında sorun çıkardığını söyledi.
KAPSAMDAKİ ESERLERİN 3’TE İKİSİNİN İTHALATI YASAK
İran ile yapılan görüşmeleri olumlu olarak değerlendirdiklerini belirten MÜSİAD İran Temsilcisi Fatih Çayabatmaz, şu an 7.7 milyar dolar düzeyinde olan ticaret hacminin yükselebilmesi için birinci olarak Türkiye’nin İran’dan daha fazla güç ham unsuru satın alması gerektiğini söyledi. Çayabatmaz, “Doğal gaz alıyoruz, ambargo sebebiyle petrol alamıyoruz. Bunun dışında önemli bir alışverişimiz yok. İran 2015 yılında kabul edilen Tercihli Ticaret Anlaşması’nın kapsamındaki eserlerin üçte ikisinin ticaretini ambargolardan ötürü yasakladı. Bu da ticaretimizi durma noktasına getirdi” dedi.
KORUMACI SİYASETLER MAHZUR OLUŞTURUYOR
PETROL ALIMI BAŞLAMALI
Özellikle Türk dokumacılık eserlerinin çok beğenilmesine karşın İran’ın tüm dokumacılık kalemlerinin ithalatını yasaklamasına dikkat çeken Çayabatmaz, 30 milyar dolarlık ticaret amacı için şu tekliflerde bulundu: “Tercihli Ticaret Antlaşmamızın canlandırılması, antlaşmadaki kalem eserlerinin sayısının artırılması ve ithalatı yasak kapsamına alınmış eser ticaretinin hürleşmesi kaide. Ambargoların sonlandırılarak İran ile petrol alımına başlamamız gerektiği kanaatini taşıyorum. Zira bizim İran’a yaptığımızın ihracatın garantisi Halkbank’ta toplanan petrol ve doğal gaz paralarıydı. İran’a yaptığımız ihracatın bedeli Halkbank’ta bulunan bu paradan temin ediyordu. Bu sistemi tekrar canlandırabilirsek ticaret maksadına ulaşabiliriz.”
Potansiyel 30 milyar $’ın üzerinde
DEİK Türkiye-İran İş Kurulu Lideri Osman Aksoy, Türkiye-İran ticaretinin artması için, ticari ziyaretlerin arttırılması, Viyana görüşmelerinde olumlu bir sonuç elde edilmesi ve İran’a uygulanan yaptırımların kalkması gerektiğine işaret etti. Her şeye karşın öbür ülkelere nazaran Türkiye’nin avantajlı bir pozisyonda olduğunu belirten Aksoy, “İranlılar ülkemize, Türk markalarına çok ilgi duymaktadırlar. Son yıllarda başta gayrimenkul bölümü olmak üzere, birçok alanda Türkiye’ye yatırım yapılarlar. İki ülke ortasındaki dış ticaret hacmi, başkanlar ortasında belirlenen yıllık 30 milyar dolar ticaret gayesinin çok altında. İki ülkenin potansiyeli göz önüne alındığında, yaptırımların kaldırılması durumunda bu amacın gerçekleştirileceğine yürekten inanıyorum” diye konuştu.