TOKİ Başkanı Bulut’un açıklamaları şöyle; Çok büyük bir yoğunluk var. 31 Ekim’e kadar başvurular devam edecek. Başvuru süresi içinde bugün ya da 31 Ekim’de başvuran arasında fark yok. Müsterih olsunlar. Vakitleri varsa bankalar önünde beklesinler ama vakitleri yoksa buralarda mesailerini harcamasınlar. e-Devlet üzerinden TC kimlik numarasına göre başvuru yapıyoruz. Oradan başvuramayanlar bankalara gidiyor. Ağırlık en çok İstanbul’da. Kampanya açıklanırken İstanbul’a pozitif ayrımcılık yaptık. İstanbul’a 50 bin gibi rakam ayırdık.
Hem konut, hem arsa hem iş yeri başvurusunu hemen başlatsak yığılma olacaktı. Böyle talepler olunca arsa ve iş yeri başvurusunu 10 Ekim’e çektik. 7 Kasım’a kadar başvurabilecekler. Vatandaşımız TOKİ’ye duyduğu güvenle ihtiyaç da var. Vatandaş fırsat gibi görebilir ama hükümetimiz ve biz hizmet olarak görüyoruz.
SORU-CEVAP
- Bekar bir kişi, geliri düşük ailesiyle yaşıyor ama ev ailesinin üzerine. Bu kişi TOKİ’ye başvuru yapabilir mi?
18 yaşından büyükse kendi yuvasını kurmak için bu genç arkadaşımız çaba harcamıştır. Tabi yapacak. Artık istiyoruz ki; önce evini alsın sonra yuvasını kursun. O artık hane başı geliri içerisinde değil. O çünkü 18 yaşını geçmiş kendi başına bir bireydir. Sadece kendi kişisel geliri açıkladığımız geliri aşıyorsa konut sahibi olamaz.
Hane başından dediğimiz orada eş, anne ve baba anlamındaki, çocuk zaten 18 yaşını geçmişse artık kendi bir birey olarak kabul ediliyor. Yuvadan uçacak bir kuş gibi görüyoruz. Kendi geliri bizim açıkladığımız rakamın altındaysa başvurabilir.
- Evi olanda arsaya başvuru yapabilir mi? Bu kişi için kriterler neler?
Zaten bu konutun ister ev olsun, ister arsa olsun buradaki amaç nedir? İnsanların başlarını sokabilecekleri bir evleri olsun diye. Evi olan arsaya başvuramıyor. Ama arsası olan eve başvurabiliyor. Çünkü arsa ev değil. Evi olan bir kişiye bir daha arsa imkanı vermiyoruz. Zaten yaşayacak bir yeri var.
- Arsa almaya hak kazanan bir kişi buraya bina yapabilir mi yoksa müstakil koşulu mu var?
Toplam 100 bin arsa hakkı var. 40 bine yakını müstakil 60 bine yakını müşterek. Dolayısıyla bunların illeri de belli. 25 ilde zaten. Eğer başvurduğu arsa 350 ile 500 metrekare olan müstakil arsalarsa oralarda müstakil ev yapıyor. Ama 150 metrekarelik arsa hissesiyle başvurduğu müşterek arsaysa orada müşterek bir inşaat yapma söz konusu.
- 500 lira verilen başvuru bedeli eğer kurada ismi çıkmaz ise tekrar alıyor. İadesi ne zaman yapılıyor?
Kura çekilir çekilmez hemen iade edilecek. Daha önceki başvuru bedelleri 2 bin liraydı ama biz bu rakamı çok aşağıya çektik. Orada da dedik ki “Vatandaş kurayı çekene kadar olan parası zayi olmasın” diye.
- Geçici olarak başka bir ilde yaşayan ama memleketinde, kütüğünün bağlı olduğu yerde başka bir projeye başvurmak istiyor. Başvurabilir mi? Yoksa illa nerede yaşıyorsa oradan mı başvurabilir?
Biz şöyle diyoruz. 1 yıllık ikamet edeceği yer. Nüfusunun kayıtlı olduğu yer diyor soruda. Onda hiçbir sakınca yok. Mesela siz Ankaralısınız ama İstanbul’da yaşıyorsunuz. Ama İstanbul’da ikamet şartınız tutmasına rağmen Ankara’dan ev almak istiyorsunuz. Kütüğünüz Ankara’da çünkü. Ankara’dan alabiliyorsunuz zaten.
- Evler ne zaman teslim edilecek?
Cumhurbaşkanımız açıklamasında yılbaşına kadar inşaatlara başlanacağının talimatını verdi. Özel toplantıda bunun daha önceye alınmasını ve Bakanımızla da değerlendirdik. Ekim ayı içerisinde ilk temelleri atılacak. 1,5-2 yılda teslim edilecek.
- Bir kişinin kurada ismi çıktı. Ama peşinatta ödemede zorluk çekiyor. Bu kişilere bir kolaylık sağlanabilir mi?
Burada bir kuralın olması gerekiyor peşinatla ilgili. Yüzde 10 isteniyor. Önceki satışlarımızda bu yüzde 25’ti. Biz TOKİ olarak dedik ki; “Belki ödemekte zorlanabilirler.” Bunu yüzde 10’a çektik. Şimdi bunu bankalarda tabi kredi kullanması ile yardımcı olabiliriz. O duruma geldiğimiz zaman bankalarla görüşülebilir. Ama genelde 1 milyon 170 bin konutta bugüne kadar böyle kurası çıktıktan sonra peşinatı ödeyemediğinden dolayı kimse olmadı. Bir şekilde kolaylık sağlanır. Vatandaşımız bir şekilde ona hazırlıklı oluyor.
- Taksitler sabit mi kalacak? En düşük ve en yüksek meblağ ne kadar olacak?
Taksitler 2 bin 280 liradan başlayacak. 4 bin 5 bine kadar aynı proje içinde çıkmaz. En yükseği zaten 3+1’lerde 3 bin küsür olarak açıklandı. Yüzde 10’luk bir artış ya olur ya olmaz. Memur maaşı endeksine göre artış yapılıyor ama TOKİ tabi önceden memur maaşı ve enflasyon oranı düşük olduğundan dolayı zaten belki yüzde 5’lik zamlar yapılıyordu. Son zamlar biliyorsunuz memurlara yüzde 30, yüzde 40 kümülatifte yüzde 80 zam geldi. Geçen yıl en son yaptığımız şey de yüzde 25’le sınırlı tuttuk.
Dolayısıyla sosyal devletin gereği yine böyle vatandaşımızın karşılayamacağı artışın meydana geldiği zaman devlet olarak gereği yapılacak.
- 2+1 ve 3+1 şeklinde iki fiyat açıklandı. Peki bu tüm iller için geçerli mi? İstanbul’daki bir ev ile Trabzon’daki bir ev aynı fiyatlarda mı olacak?
Büyükşehirlerde farklı, İstanbul, İzmir, Ankara gibi büyükşehirlerde farklı. Orada 2+1 konutun fiyatı 770 bin lira civarında 2+1’in küçük olanı. Diğer illerde ise 608 bin lira. Yine İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyükşehirlerin dışında olan diğer büyükşehirlerde de 608 bin lira ile 780 bin lira arasında bir değerde.
- Başvurularda 2+1 veya 3+1 ayrımı yapılmayacağı söyleniyor. Kurada hangisi denk gelir ona mı hak kazanılacak.
Ne çıkarsa bahtınıza değil tabi bu. Vatandaşın kafası karışmasın diye biz aslında o ayrıma gitmedik. Neden ayrıma gitmedik? 2+1 ve 3+1 evler konusunda kurada ayrıma gitmedik. 2+1 ve 3+1 arasında tercihe bıraksanız herkes 3+1 ister. İnsanlar fırsat bulmuşken 5+1 yapsanız onu tercih eder. Burada 2+1 ile 3+1’in kontenjanı farklı olduğundan dolayı, “2+1’e mi başvursam 3+1’e mi başvursam” bu tereddütü yaşamasın diye. Diyelim ki; bir projede 100 tane 2+1 var, 50 tane 3+1 var. Gönlünden 3+1 geçecek ona başvuracak ama çok aşağıda olacak. Sayı az olduğundan dolayı. Dedik ki böyle bir şey içerisinde olmasın. Başvurusunu yapsın. zaten 2+1, 3+1 arasında fiyat farkı çok farklı olmayacağından dolayı şans olacak. 3+1’i tercih etmezsiniz, kontenjan az olduğundan dolayı.
- e-Devlet’ten başvuru yaptım. Başvuru ücretini nasıl yatıracağım? ,
e-Devlet’ten başvuru yapınca zaten kendilerine bilgi gidiyor. Şu bedeli yatırmanız koşuluyla başvurunuz kabul edilmiştir diye. O işlemlerde tamamanlandığı zaman en son “işleminiz kabul edilmiştir” diye mesaj geliyor.
- Ev hakkı kazananlar taksitleri ödemeye ne zaman başlayacak? Ev teslim edildikten sonra mı, önce mi?
Kura çıktıktan sonra biz sadece ön 500 lirasını yatırmış olan insanlara 500 liralarını geri ödeyeceğiz. Daha sonra da bunların artık konut belirleme kuraları olacak. Kaçıncı kat hangi cephede… Dairelerin belirlenmesi için inşaatların geliştirilmesi lazım.O seviyeden sonra bunları sözleşmeye davet edeceğiz. Sözleşmeyi imzaladıktan sonra da taksit ödemelerine başlayacak.
Sözleşmeleri imzaladıktan sonra belli bir aşamaya geldikten sonra imzalayacağımız için çok az bir taksit ödedikten sonra ev sahibi olabilecekler. En fazla bir senelik bir taksit ödemeleri söz konusu olacak.
- “Kurada çıktım, evi aldım. Ama satmak istiyorum” Satılabiliyor mu?
Borcu bitmeden satamazsın. Borcunu kapatma imkanı vermediğimiz sürece borcunu kapatıp da satamaz aslında. Yani dolayısıyla biz belki 3-4 yıl boyunca borcunu kapatmasına müsaade etmeden biz o satış yapma imkanını elinden alacağız.Burada esas olan şey “Evin yok, evinde otur.” Hatta burada önceden kiralama hakkı vermiyorduk ama burada dedik ki; alan kişi kiraya versin belki başka şehre taşınır, başka bir semte taşınır. Evi yoktu, kendisi de bir başka yere gittiği zaman kiraya gidecek.
- “Hane gelirimiz 19 bin. Annemle yaşıyoruz. İkimiz de dul ve yetimiz. Başvuru yapabiliyor muyuz?”
Hane geliri biraz yüksek. Orada bir sınır koymak gerekiyor. Onu da zaten Cumhurbaşkanımız 16’dan 18’e çıkarttı. Bir sınır koymak gerekiyor. Bu sınıra rağmen başvuru sayısını görüyorsunuz.
- Ödemeler sabit mi yoksa enflasyon oranına göre mi artış olacak?
Enflasyon değil, memur maaşına göre. Ama dediğimiz gibi onda da bugüne kadar sosyal devletin gereğini yaptık. Zaten hiçbir zaman tam yazılan rakamı yansıtmadık.
- Hem konuta hem arsa için başvurabiliyor muyuz?
Hayır kendisi başvuramaz. Zaten her hangi bir yerde imarlı arsası varsa o da başvuramaz. Arsaya başvuramaz. Her hangi bir yerde imarlı arsası olan bir kişi de bu arsaya başvuramaz.
- Kişi taksitlerini ödeyemedi, zorlandı. Ne olacak? Bankalar devreye girer mi?
Ne yapacağımızı vatandaşa anlatmaktan ziyade geriye dönük ne yaptığımızı anlatmak daha doğru. Biz bugüne kadar 1 milyon 170 bin konut, geliri düşük insanlarımıza verdik. Bugüne kadar sözleşmesini feshettiğimiz insan sayısı çok azdır. Genelde insanlarımız ödüyor. Bizim milletimiz borcuna sadıktır. İmkanları olduğu sürece ödüyorlar.