EYT düzenlemesi gündemde. Star Gazetesi Muharriri Resul Kurt, düzenleme hakkında merak edilenleri yazdı. Kurt’un, “EYT geliyor, prim günü görünmeyenler ne yapsın?” başlıklı yazısı şöyle:
Sigortalılarımızca uzun vakittir beklenen EYT’de son dönemece girildi.
TBMM 1 Ekim’de açılacak ve Bakanlık tarafından hazırlanacak tasarı da bütçe görüşmelerinin ardından TBMM gündemine gelecek ve seçim öncesi de bir yasa çıkacak üzere görünüyor.
Esasen sigortalılar açısından başta işe giriş tarihi ve prim gün sayısını arttıracak süreçler büyük değer taşıyor. İşe giriş tarihinde kusur olanlar, SGK sisteminde görünmeyen prim günleri yahut EYT için gün sayısı eksik olanlara yönelik borçlanmalar yapılarak EYT’ye yönelik hazırlıklar yapılabilir.
SGK SİSTEMİNDE GÖRÜNMEYEN PRİMLER
Özellikle son 20 yıldan bu yana bilgi süreç teknolojisini en âlâ kullanan kurumlardan birisidir SGK. 2000’li yıllardan evvelki periyotlarda bilgisayar sistemlerinin gereğince kullanılmaması ve süreçlerin bir birçoklarının manuel kağıt ortamında gereğince denetim olmadan yapılmış olmasından ötürü bir çok çalışanın SGK günlerinde önemli yanılgılar ve yanlışlar yapılmıştır.
Öyle ki, A ‘nın primi B’ye, B’nin ki C’ye yatabildiği üzere, bazen de patronlar aylık bildirge verip, dört aylık periyot bordrosu vermemiş olduğundan ya da verdikleri devir bordrolarında yer alan bilgiler çakıştığı için mutabakatsızlık nedeniyle sürece alınmamış olabiliyor.
Bazen de, devir bordrolarında SSK sigorta sicil numarası yanlış yahut yanlışlı yazıldığı için yeniden prim günleri bir diğer kişinin üzerinde görünebiliyor.
EYT çıktığında işe giriş tarihi ehemmiyet kazanacağından ötürü bu halde kusurlu süreç mağduru olanların ilgili SGK müdürlüğüne başvurması gerekiyor.
18 YAŞ ÖNCESİ SİGORTA BAŞLANGICI
Emeklilik hesabında değerli mevzulardan birisi de 18 yaş öncesi sigortalılık müddetidir.
01.04.1981 tarihine kadar 18 yaşından küçükken yapılan sigorta başlangıçları, sigortalılık müddeti açısından başlangıç sayılırken, 01.04.1981 tarihinden itibaren başlangıç için 18 yaş kuralı aranmaya başlanılmıştır.
18 yaşından küçükken yapılan sigortada, sigorta başlangıç tarihi olarak, 18 yaşın doldurulduğu tarih dikkate alınmaktadır. Lakin, 18 yaşından küçükken ödenen primler, prim ödeme gün sayısına dahil edilmekte ve ayrıyeten işe giriş tarihi emeklilik yaşının tespitinde dikkate alınmaktadır. 01.04.1981 ile 08.09.1999 tarihleri ortasında emeklilik açısından, sigorta başlangıcı için 18 yaşın doldurulduğu tarih aranılmaktadır. 18 yaştan küçük başlangıçlar sigortalılık başlangıcı açısından dikkate alınmamaktadır.
ASKERLİK BORÇLANMASI
EYT’de gün sayısı kâfi olmayanlar için askerlik borçlanması ile gün sayısını arttırmak da bir sistemdir.
SGK’lıların emeklilik için gereken gün sayılarının kâfi olmaması durumunda, gün sayısını tamamlamak için askerlik borçlanması yapılabiliyor. Askerlikte geçen mühletlerin toplumsal güvenlik açısından değerlendirilmesinde iki tesiri olmaktadır.
5510 sayılı Kanuna nazaran, sigortalılığın başlangıç tarihinden evvel askerlik yapanlar için askerlik borçlanması ile hem sigortalılığın başlangıç tarihi borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülmekte, hem de prim gün sayısı artmaktadır.
Bu nedenle askerlik öncesi SSK, Bağ-Kur, T.C. Emekli Sandığı (Özel Banka-Borsa Sandığı dahil) kapsamında bir işe girmemiş bireylerin askerlik borçlanması yapmaları emeklilik yaş ve günlerini öne çekmesi nedeniyle tavsiye edilir.
DOĞUM BORÇLANMASI
EYT için gereken prim gün sayısını dolduramayanlar için borçlanma yoluyla gün sayısının artırılması mümkündür. Bayan sigortalılar birinci sefer sigortalı olarak çalışmaya başladıkları tarihten sonra üç doğuma kadar, doğum tarihinden itibaren geçen en fazla iki yıllık mühletleri, bu müddette isimlerine prim ödenmemiş olması kaydıyla ve çocuklarının yaşaması koşuluyla borçlanabilmektedir.
Doğum borçlanması talebinde bulunan bayan sigortalıların doğum yaptığı tarihten sonra ismine primi ödenmiş mühletler borçlanma hesabında dikkate alınmaz. Prim ödenmiş müddetler iki yıllık mühletten düşülerek kalan müddet borçlandırılacaktır.
Doğum borçlanması ile doğum nedeniyle çalıştığı işinden ayrılmak zorunda kalan yahut orta veren bayan sigortalılara doğumdan sonra sigortasız geçirdikleri müddetleri borçlanarak Emeklilik açısından hak kaybı olmaması imkanı sağlanmıştır.
Bir doğum için 720 gün, iki doğum için 1.440 gün ve üç doğum için borçlanma yapılması halinde ise toplam 2.160 prim günü kazanılmış olacaktır.