Mithat Yurdakul – EYT sorununun çözümü için Çalışma ve ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı personelinin teknik çalışması devam ederken, yakında TBMM’ye gelecek düzenlemeye, AK Parti ve MHP’nin yanı sıra diğer muhalefet partileri gruplarının da destek olması bekleniyor. Önümüzdeki ay TBMM’nin açılmasının ardından sosyal güvenlikle ilgili ilk gündemin kamudaki sözleşmeli personel olması ardından da EYT’liler ile ilgili düzenlemenin ele alınması planlanıyor. Çalışma ve ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın koordinasyonunda hazırlanıp, Meclis Başkanlığı’na sunulacak yasa teklifinin, TBMM’deki komisyon ve genel kurul görüşmelerinde muhalefetin ve kamuoyunun da tepkilerine göre bazı rötüşlar alması muhtemel.
İLK AYLIKLAR NE ZAMAN?
EYT düzenlemesinin ne zaman yasalaşacağı, ilk emekli aylıklarının yatış zamanı konusunda da belirleyici olacak. TBMM’deki bütçe görüşmelerinden sonra EYT yasasının görüşülmesi yönündeki takvimin uygulanması halinde, başvuru süreci de gözönüne alındığında, ilk EYT’li aylıklarının şubat ayı içinde yatırılması, en yakın ihtimal olarak öne çıkıyor.
İNTERNETTEN BAŞVURU
Geçtiğimiz süreçte Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin ve Meclis’teki siyasi parti gruplarıyla temaslarda bulunan heyette yer alan Emekleri Yasalara Takılanlar Derneği Başkanı Nalan Esmeray, EYT takviminin Bilgin’le konuştukları çerçevede devam ettiğini ifade ederek, kamuoyunda tartışılan ve kadın ve erkek EYT’liler için farklı prim gün sayılarını ve çeşitli ülkelerdeki sosyal güvenlik modellerini içeren formüllerin resmiyeti olmadığını kaydetti. Esmeray, EYT düzenlemesinin önümüzdeki aralık ayı gibi tamamlanıp TBMM’de onaylanabileceğini söyledi. 2023 Ocak ayı gibi de emekli olmak isteyen EYT’lilerin başvuruda bulunabileceğini ifade eden Esmeray, EYT’lilerin başvurularını internet üzerinden yapmasının mümkün olabileceğini belirtti. Kamu kurumlarında çalışanların emeklilik işlemlerini gerçekleştirmesi için 15 Kasım’da devreye girecek Hizmet Takip Programı’na (HİTAP) dikkat çeken Esmeray, EYT’lilerin de bu veya benzer bir sistem üzerinden başvuru yapabilmesini beklediklerini söyledi.
CEM KILIÇ YAZDI: YAŞ YÜKSELDİ, PRİM GÜNÜ ARTTI
Emeklilikte yaşa takılanların (EYT) sorunlarına çözüm getirecek düzenlemeyi beklerken konuyu tüm boyutlarıyla ele aldığımız yazı dizimiz sürüyor. Sizlerden gelen soruları yanıtlamaya devam ediyoruz.
1999’daki değişiklik statülerine göre emeklilik koşullarını nasıl etkiledi?
4447 sayılı Kanun yürürlüğe girdikten sonra emeklilik koşulları, ilk kez bu tarih ve sonrasında SSK’lı olanlar için şu şekilde belirlendi.
7000 gün prim ödeme ve kadın 58, erkek 60 yaşı doldurmak,
25 yıl sigortalılık süresi, 4.500 gün prim ödeme ve kadın 58, erkek 60 yaş şartını tamamlamak.
Dolayısıyla ilk kez 9 Eylül 1999 ve sonrasında SSK’lı olan kişiler, ya 7.000 prim günü ve kadınsa 58, erkekse 60 yaşını doldurmak koşuluyla ya da 25 yıl sigortalılık süresi ve 4.500 prim gününü doldurup yine kadınsa 58, erkekse 60 yaşını tamamlamak şartıyla emekli aylığı bağlatabiliyorlar.
Diğer yandan Kanun 8 Eylül 1999 ve öncesinde ilk kez SSK’lı olan kişiler için de ilk kez sigortalı oldukları tarihe göre kademeli bir yaş şartına tabi kılındılar. Ancak 8 Eylül 1999 ve öncesinde SSK’lı olup sigortalılık süresi 23 yıl olan erkekler ve 18 yıl olan erkekler kademeli yaş şartına tabi olmadan eski koşullarla emekli olabildiler. Ancak bunun dışındaki kişiler için kademeli olarak belirlenen yaş şartı devreye girdi. Bu şartın aylık bağlatmak için kesin şart olarak uygulanması ve yaş şartına tabi olmadan emekli olma imkanının kaldırılması nedeniyle kamuoyunda bu durum emeklilikte yaşa takılmak olarak adlandırılıyor.
Kademeli yaş şartı ise kadın ve erkeklerde ilk kez SSK’lı oldukları tarihe göre değişen biçimde tablodaki şekilde belirlendi.
Kademeli geçişle birlikte, 1 Ocak 1999’da ilk kez SSK’lı olmuş bir kadın sigortalı eski yasanın koşulları devam etseydi 5.000 prim günü ve 20 yıl sigortalılık şartıyla 1 Ocak 2019 tarihinde 5.000 prim günü de varsa aylık bağlatabilecekken yani 1 Ocak 1999’da 18 yaşında olduğu varsayılırsa 38 yaşında emekli olabilecekken, kademeli geçiş sonrası 5.975 prim günüyle ancak 56 yaşında emekli olabilir hale geldi. Dolayısıyla 18 yıl daha geç ve 2 yıl 8 ay 15 gün daha fazla çalışarak emekli aylığı bağlatabilir duruma geldi.
MEMURLAR DA EYT KAPSAMINDA MI?
4447 sayılı Kanun memurlar için de emeklilik şartlarını ağırlaştırdı. 23 Mayıs 2002’deki memuriyet süresine göre kademeli olarak yaş şartı hem kadınlar hem erkekler için ağırlaştırıldı. 1 Mayıs 2008 ve sonrasında ilk kez memur olan kişiler için ise 25 yıllık sürenin dolacağı tarihe göre farklılaşan şekilde emeklilik yaşının belirlenmesi söz konusu. Yapılacak düzenleme ile birlikte 8 Eylül 1999 ve öncesinde memuriyete başlayan kişilerin yaş şartının değiştirilmesi söz konusu olursa memurlar da düzenlemeden yararlanabilirler.
YARIN: Stajyerlerin durumu