Yıllardır demokrasi ve istikrar hasreti çeken Afrika ülkesi Sudan’da, Aralık 2018’de başlayan rejim aksisi şovlar sonrasında yaşanan ihtilal, darbe, kalkışmalar ve son olarak 15 Nisan’da iki askeri öge ortasındaki güç uğraşının çatışmaya dönüşmesiyle, istikrarsızlıkta yeni bir devir başladı.
Sudan’da sivil idare ve demokrasiye geçilmesine dair umutlar, ordu ile paramiliter Süratli Takviye Kuvvetleri (HDK) ortasında 15 Nisan’da patlak veren çatışmaların ve iç savaş riskinin akabinde öteki bir bahara kaldı.
Sudan, Aralık 2018’de başlayan rejim aksisi protestolardan sonra girdiği karmaşık süreçte darbe, darbe teşebbüsü ve iç savaş tehdidi üzere kilit olaylar yaşadı.
Ülkede kelam konusu aydan bugüne yaşanan, son 4 yılın olayları genel çizgileriyle şöyle:
Protestocular; Genelkurmay Başkanlığı, Hava ve Deniz Kuvvetleri Komutanlıkları ile Devlet Başkanlığı Konutu’nun yer aldığı; Ordu Genel Komutanlığı yerleşkesi etrafında oturma aksiyonu başlattı.
Ordu, idareye el koyarak 30 yıllık Ömer el-Beşir iktidarını sonlandırdı.
Güvenlik güçleri, Ordu Genel Komutanlığı yerleşkesi etrafında oturma aksiyonlarını sürdüren ve sivil idare talep eden göstericileri, şiddet kullanarak dağıttı. Olaylarda 100’den fazla protestocu öldü.
Uluslararası ve bölgesel tarafların takviyesiyle meçhullüğü sona erdiren ve süreksiz idare düzenlemelerini içeren Anayasal Bildiri Mutabakatı imzalandı. Muahede gereği, Temmuz 2023’e kadar sürmesi planlanan asker-sivil iştirakindeki birinci geçiş periyodu başladı.
Güney Sudan’ın başşehri Cuba’da ülkedeki silahlı kümelerle barış muahedesi imzalandı.
Ordu ile sivil idare ortasında iktidar uğraşı ve önemli fikir ayrılıkları yaşanması sonucu asker, idareye el koyarak inanılmaz hal ilan etti, hükümeti feshetti ve Başbakan Abdullah Hamduk dahil, onlarca siyasetçiyi gözaltına aldı.
Ordu, Hamduk’u teknokrat hükümeti kurması için misyonuna iade etti.
Hamduk, siyasi krizin çözülememesi sebebiyle vazifesinden istifa etti.
Egemenlik Kurulu Lideri ve Ordu Kumandanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, siyaset sahnesinden çekileceklerini belirtti.
Sudan’daki siyasi süreç sözcüsü Halid Ömer Yusuf, ülkedeki siyasi krizi sonlandıracak sonuncu muahedenin 1 Nisan’da, geçiş devri anayasası muahedesinin 6 Nisan’da imzalanacağını ve yeni hükümetin 11 Nisan’da kurulacağını duyurdu.
Ordu ve HDK ortasındaki uyuşmazlıklar nedeniyle en son mutabakatın imzalanması süresiz ertelendi.
Hızlı Dayanak Kuvvetleri (HDK), ülkenin kuzeyindeki ve ordunun askeri hava üssünün bulunduğu Meravi kentine çok büyük bir birlik sevk etti.
Ordu, onayı ve uyumu dışında HDK’nin başkentte ve kimi kentlerde hareketlilik gösterdiğini ve yayıldığını açıkladı.
Ordu ile HDK ortasındaki kelam savaşı ve tırmanan gerginlik, başşehir Hartum ve çeşitli kentlerde ordu ile HDK ortasında silahlı çatışmaya dönüştü.