Ankara Barosu, “etki ajanlığı” düzenlemesinin, basın özgürlüğü, haber verme ve alma hakkı ile tabir özgürlüğünü tehdit ettiğini belirtti. Baro, bu düzenlemenin toplum için vazgeçilmez olan anayasal hakları ihlal ettiğini ve demokrasinin temellerine ziyan verdiğini vurguladı. Baro, “Kişilerin tabir, haber alma ve bilgi edinme haklarını ellerinden alan lakin aslında demokrasiden vazgeçmek manasına gelen” bu düzenlemeden dönülmesi gerektiğini söz etti.
Ankara Barosu, 23 husustan oluşan Noterlik Yasa Teklifi’nde “Etki ajanlığı” düzenlemesi olarak nitelendirilen ve Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) “Devlet Sırlarına Karşı Kabahatler ve Casusluk” kısmına, “Devletin güvenliği yahut siyasal faydaları aleyhine hata işleme” başlığıyla yeni kabahat tarifi ekleyen 16’ıncı hususuyla ilgili yazılı açıklama yaptı.
“DEMOKRATİK HUKUK DEVLETİ TAHRİBATA UĞRAR”
Teklifin geri çekilmesi davetinde bulunulan açıklamada, teklifin 16’ncı hususu ile kanun seviyesinde yeni bir norm ihdas edildiği belirtilen açıklamada, “Bu ceza normunun yasalaşması hâlinde Türkiye Cumhuriyeti’nin, Anayasa’nın 2. hususunda yer alan ‘demokratik bir hukuk devleti’ olma niteliği bir defa daha ağır bir tahribata uğrayacaktır” denildi. Teklif ile TCK’nın 339’uncu unsurundan sonra gelmek üzere “Devletin güvenliği ve siyasal faydaları aleyhine kabahat işleme” başlıklı 339/A hususunun eklendiği kaydedilerek, “Teklifin münasebetinde Devlet’in iç ve dış siyasal faydasının ‘Bu kapsamda iktisadi, askeri, haberleştirme, ulaştırma, siber alan, kritik altyapılar ve güç üzere faydalar da devletin iç ve dış siyasal faydaları kapsamı içine girer” biçiminde örneklendirildiği görülmektedir” sözleri kullanıldı.
“DÜZENLEME BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ VE SÖZ ÖZGÜRLÜĞÜNÜ TEHDİT EDİYOR”
Hukuk tekniği açısından unsur düzenlemesinin değerlendirmesinde, kelam konusu düzenlemenin başta temel prensip olan cürüm ve cezada yasallık unsuruna muhalif olduğu tabir edildi.
Düzenlemenin tüzel güvenlik hedefine hizmet prensibini açıkça tehdit ettiği vurgulanan açıklamada, “Düzenlemenin basın özgürlüğü, haber verme ve alma hakkı ve tabir özgürlüğü üzere toplum için vazgeçilmez olan ve demokrasinin de temelini oluşturan anayasal hakları tehdit ettiği açıktır. Bireyler ve basın mensupları, bu bilinmeyen kanun kararı karşısında, suçlamaktan korkarak kamunun bilmesi gerekenleri araştırmaktan ve yazmaktan kaçınacaklardır. Bu, AİHM kararlarında pek çok kere tabir edilen caydırıcı tesirin ta kendisidir” değerlendirmesi yapıldı.
Açıklamada, teklifteki “stratejik çıkarları … doğrultusunda” ibaresinin soyut ve özgürlüğü kısıtlamaya yönelik yorumlanmaya elverişli olduğu kaydedilerek, “Demokrasinin insan hakları ve söz özgürlüğü üzere kavram ve deneyimlerini yerle bir edecek kadar ağır sonuçları olacak uygulamalar ile karşılaşılacağı iddia edilmektedir” tabirleri kullanıldı.
Ceza sorumluluğunun kişiselliği ve kusur sorumluluğu unsurları uyarınca, gayesine yönelik bir hareket olmadan hata olmayacağı tabir edilerek, bir kişinin faaliyeti soyut olarak birinin çıkarına uygun diye ona ceza vermenin bir hukuk devletinde kabul edilemez olduğu vurgulandı.
“DEMOKRASİ TAARRUZUYLA KARŞI KARŞIYAYIZ”
Hukuk tekniği açısından yapılan değerlendirmede şu noktalara işaret edildi:
“Casusluk Türk Ceza Kanununda esasen kabahat olarak kabul edilen bir faaliyet iken; hata işlemeye yönelik talimat vermek, azmettiren bakımından da zati hata olarak kabul edilmişken yeni bir kabahat tipi yaratılmasının gayesi ve hangi düzenlemelerin kâfi olmaması nedeniyle yeni bir düzenlemeye gereksinim duyulduğunun kamuoyu ile paylaşılması gerekmektedir.
Tüm bunların ötesinde asıl kıymetli olan ‘stratejik çıkarlar’ tabirinin gerisine saklanmaya çalışılan bir demokrasi akınıyla ve Anayasa’nın başlangıç kararlarının yasal bir düzenleme ile alınması sonucunu doğuracak bir teşebbüsle karşı karşıya olmamızdır.”
“Vatandaşların teşebbüs ve sorumluluk hisleri ne kadar gelişirse, devlet için o kadar iyidir” denilen açıklamada, yöneticilerin vatandaşlarına bu hissi vermesi, Türkiye’nin güvenliğini sağlaması ve bunu yaparken de özgürlüklerden geri adım atılmaması gerektiğinin altı çizildi.
“Demokratik bir hukuk devletinde geçerli olan temel anayasal garantilere karşıt düşen ve ceza hukukunun unsurlarıyla çelişen bu düzenlemenin Teklif’ten bir an evvel çıkartılması gerekmektedir” denien açıklamada, ”Kişilerin söz, haber alma ve bilgi edinme haklarını ellerinden alan lakin aslında demokrasiden vazgeçmek manasına gelen” bu düzenlemeden dönülmesi talep edildi.