Bir varmış bir yokmuş, önce vakit içinde kalbur saman içinde…Pire berber iken, deve tellal iken, ben annemin beşiğini tıngır mıngır sallar iken kelamlarıyla başlar masallar. Çocuk, büyük hepimiz bu cümlelerle başlayan masallarla uykuya dalmışızdır. Binbir Gece Masalları, Grimm kardeşler, Hans Christian Andersen, La Fontaine, Ezop’un masalları üzere ne çok masal, kıssa vardır.
Sinemanın başat misyonunun insanlara masallar, öyküler anlatmak olduğunu Söyleyen, Mad Max, The Witches of Eastwick, Lorenzo’s Oil, Babe, Happy Feet, Mad Max: Fury Road sinemalarını gerçekleştiren Avustralyalı direktör George Miller, Babe’de bir domuzun seyahatini anlattım deyince herkes ona çılgın gözüyle baktı. Fakat George o bir konuşan domuz dediler demelerine rağmen o Happy Feet’te penguenleri konuşturdu, hatta müzik söyletti. George Miller’ın sınırsız, sonsuz bir düş gücü var ve şu anda tam 77 yaşında. Cannes Sinema Festivali’nde yarış dışı gösterilen Three Thousand Years of Longing (Üç Bin Yıllık Bekleyiş/ 2022) direktörün en sıradışı, fantastik, gerçek üstü çalışması.
Booker Mükafatı alan İngiliz muharrir A.S.Byatt’ın The Djinn in the Nightingale’s Eye (Bülbülün Gözündeki Cin) isimli perimasalları kitabından uyarladığı fantastik romantik dramında insanoğlu için ömrün çok kısa ve süreksiz olduğunu düş kurmanın en büyük güç olduğunu vurguluyor. Dünyanın başlangıcından günümüze dek insanların hayatın manasını keşfetmek için masallara, mitlere ihtiyaçları olduklarını betimliyor. Yüzyıllardan beri çabucak hemen herşey hayal edildi ve anlatıldı. Masallar ve kıssalar gizemleri ve bilinmez güçleri açıkladılar. Bilim anlatının teknoloji de düşlerin yerini aldı.
Anlatı bilimi uzmanı Allithea Binnie (Tilda Swinton) orta yaşlı, yalnız, çocuğu akrabası olmayan bağımsız bir bayandır, bu halinden çok mutludur. Şehrazat havayollarıyla İstanbul’a tarihte kıssaların ehemmiyeti isimli bir konferans vermek üzere gelir. Agatha Christie’nin Doğu Ekspresi’nde Cinayet isimli romanını yazdığı Pera Palas otelinin muharririn ismini taşıyan odasında kalmaya başlar. Kapalı Çarşı’dan aldığı bülbülün gözü isimli şişeyi banyoda temizlerken içinden bir Cin (Idris Elba) çıkıverir. Cin başta Homeros Yunancası konuşmaya başlar, sonra ahenk sağlar.
Cin dünyadaki tüm masalları, mitleri, efsaneleri, hikayeleri bilen Alithea’dan üç dilek dilemesini ister. Tarih ve mitoloji dilenen dilekleri berbata çevirdiği Alithea zorlanır, düşünür, hipotezler üretir.
Cin onu ikna etmek için Doğu ile Batı’nın kesiştiği İstanbul’daki otel odasında Antik çağdan başlayarak Osmanlı İmparatorluğu’na dek uzanan başından geçen kıssaları anlatmaya başlar. Cin, Saba Melikesi Belkıs’a aşık olmuştur, onu baştan çıkarmaya çalışan İbrahim’e düşman olur. Süleyman kıskanç Cin’i Kızıldeniz’e atar. 2500 yıl sonra şişeden çıkmayı başaran Cin bu sefer kendini Yasal Sultan Süleyman, Kösem Sultan, Hürrem Sultan, 2. Mustafa ortasında bulur. Akabinde Harem’de yaşayan köle Gülten ve genç yaşta ihtiyar Yahudi tüccarla evlendirilen bilim düşkünü, mucit Zefir’in hizmetinde olur. Saba Melikesi Belkıs, cariye Gülten, besleme Zefir, akademisyen Alithea’nın toplum içindeki toplumsal rolleri şekillendikçe antic çağlardan günümüze bayanlar için nelerin değiştiğini ya da değişmediğinin ayrımına varırız.
Alithea, Cin ona gizem, aşk, ihanet, sırlarla dolu öyküler anlattıkça yaşamayı, sevmeyi, özgür hissetmeyi öğrenir. Sonunda ondan birinci dileğini ister. İstekler, istekler, ihanetler, güçler, savaşlar, vefatlar, yaratımlar, bilgiler insanın destanın özünü oluştururlar. Hangi uygarlıkta, hangi periyotta, hangi cinsiyette olursa olsun aşk, sevgi itici güçtür. Var olmak için oburlarının, bir yabancının, komşularımızın bizi görmeleri gerekir. Bilinmeyenleri, açıklanamayanları anlamak için öyküler, masallar, mitler yaratırız.
George Miller, gerçek ile gerçek üstüyü harmanlıyor, renkli, kitsch etraf dizaynlarıyla izleyiciyi hayal gücünün ötesine taşıyor. Düş kurmanın gücünü, yazınsal yaratıcılığı övüyor, öykülere aşk şiiri niteliğinde göndermeler yapıyor, insanlığın ortak noktalarını, her uygarlıktaki kozmik öykü içeriklerini, gereçlerini sergiliyor. Tilda Swinton, Idris Elba’yla birlikte Zerrin Tekindor Erdil Yaşaroğlu, Ece Yüksel, Burcu Gölgedar, Oğulcan Arman Uslu, Botan Özer, Berk Öztürk, Aamita Lagun, Nicolas Mouawad, Lacy Hulme, Megan Gale, Üç Bin Yıllık Bekleyiş’in oyuncu takımını oluşturuyorlar.
George Miller’ın yönettiği, masallar ve öykülerin gücünü, kozmikliğini, insanın varoluş seyahatini ve gizemini, birini tüm taraflarıyla sevmeyi irdeleyen Üç Bin Yıllık Bekleyiş bugün gösterime girdi.