Görünene göre bitkiler, çevrelerindeki tehlikeler sebebiyle strese girdiklerinde kendi aspirinlerini üretiyorlar. Yeni bir araştırma, bitkilerin bu kendini koruma mekanizmasını ve aspirinin aktif metaboliti salisilik asidin üretiminin nasıl düzenlendiğini inceliyor.
Salisilik asit yüzyıllardır insanlar tarafından ağrı ve iltihaplanma için bir tedavi olarak kullanılıyor ve bitkilerde sinyal verme, düzenleme ve patojen savunmasında önemli bir role sahip. Kloroplastlarda üretilen bu madde, tipik olarak strese bir tepki olarak ortaya çıkıyor. University of California, Riverside (UCR) bitki biyoloğu Wilhelmina van de Ven “sanki aynı bizler gibi bitkiler de ağrılar ve acı için ağrı kesici kullanıyor” diyor.
van de Ven ve ekibi, bitkilerin stres karşısında gerçekleştirdikleri karmaşık tepki zincirini daha iyi anlamak ve kilit stres sinyal yollarının etkilerini engellemek için mutasyona uğramış bitkiler üzerinde biyokimyasal analizler gerçekleştirdi. Çevresel stresler, tüm yaşayan organizmalarda reaktif oksijen türleri (ROS) üretiyor. Bunun bir örneği olarak, direkt güneş altında uzun bir süre savunmasız bir şekilde durursanız yaşanacak güneş yanığını düşünebilirsiniz.
Bitkiler durumunda bu streslerin arasında böcekler, kuraklık ve aşırı ısı gibi etkenler bulunuyor. Bitkilerde yüksek seviyede ROS ölümcül olabilse de küçük miktarlarda önemli bir güvenlik işlevi bulunuyor ve bu yüzden düzenlenmeleri kritik önem taşıyor.
Araştırmacılar deneyler için model bitki olarak Rockcress veya Arabidopsis kullandı. Bakteri ve sıtma parazitlerinde de görülen MEcPP adlı erken uyarı molekülüne odaklandılar. MEcPP bir bitkide biriktikçe, salisilik asit içeren bir kimyasal reaksiyonu ve tepkiyi tetikliyor gibi görünüyordu.
Bu bilgi, bitkileri gelecekte çevresel tehlikelere karşı daha dirençli olacak şekilde değiştirmemize yardımcı olabilir.
UCR bitki genetikçisi Jin-Zheng Wang, ölümcül olmayan seviyelerde ROS’un salisilik asit gibi koruyucu hormonların üretimi için bir acil durum çağrısı gibi olduğunu ve çift taraflı bir bıçak gibi olduğunu belirtiyor. Araştırmacılar, elde edilen bilgiler ile giderek ısınan Dünya’mızda ekinlerin dayanıklılığının arttırılması dahil olmak üzere pek çok farklı alanda büyük gelişmeler yapılabileceğini vurguluyor.