Son yıllarda denizlerdeki kirlilik nedeniyle en sağlıklı besinlerden biri olan balıkla ilgili kaygılar de arttı. Lakin Beslenme ve Diyet Uzmanı Başak İnsel Aydın, “Balık yemekten vazgeçmeyin yalnızca tercihlerinizi değiştirin’’ dedi…
Balık sıhhatimiz için en kıymetli besin öğesi olan proteinin yanı sıra bedenimizi yapamadığı ve kesinlikle dışarıdan almamız gereken Omega-3 yağ asidi istikametinden varlıklı bir kaynaktır. Lakin denizlerdeki kirlilik, ‘Yediğimiz balık ne kadar sağlıklı” sorusunu aklımıza getirmiyor değil… Çünkü denizlerdeki ağır metal kirliliği, balıklardaki cıva, kurşun, kadmiyum üzere ağır metal oranlarını tehlikeli boyutlara taşıyor. Tüketilen balıklarla insan bedenine geçen ve vakitle biriken ağır metaller başta kanser olmak üzere birçok sıhhat meselesine yol açabiliyor. Hasebiyle balık tüketirken de şuurlu olmak gerektiğini vurgulayan Beslenme ve Diyet Uzmanı Başak İnsel Aydın, bu bahiste şu bilgileri paylaştı.
Başak İnsel Aydın
Yüzeyde yaşayanları tercih edin
Balıklar, yüzeysel ve tabanda yaşayanlar olarak kümelere ayrılır. Taban balıkların daima ağır metallerle temas etmesi ve beşere da bulaştırıp zehirleme riskinden ötürü çoklukla yüzeyde yaşayan balıklar tercih edilmelidir. Bu durumun bilhassa çocuklarda daha fazla sorun yaratabileceği unutulmamalıdır. Hasebiyle yüzeyde yaşayan hamsi, uskumru, sardalya, istavrit, somon, lüfer, kefal, palamut tercih listeniz için en sağlıklı örneklerdir. Beyaz etliler ve siyah etliler olarak da kümelere ayrılan balıklara genel olarak baktığımızda iki çeşit de sağlıklı olduğunu düşünebileceğimiz kümelerdir. Ama genel olarak siyah etli olan balıkların sindirimi daha sıkıntı olduğundan burada da önceliği beyaz etten yana kullanmalıyız.
Bu listeye dikkat!
Özellikle taban balıkları olan tuna, mercan, mezgit, tekir, çipura, kalkan, lisan ve barbunyanın yanı sıra ıstakoz çeşitleri, kalamar, karides, pavurya ve midye de su kirliliğinden etkilenir. Farklı kimyasallara maruz kalan bu su eserlerini tüketmek tehlikelidir. Ağır metaller bedene kısa yahut uzun periyodik ziyanlar verebilir. Örneğin tüketim sonrası insanların bedeninde kurşun, cıva, kadmiyum oluşumları gözlemlenirken bunların tümü kanser, anemi, böbrek hasarı, kemik erimeleri, kırılmaları, çocuklarda otizm, sakat doğum, psikolojik-nörolojik bozukluklar ve bunun üzere birçok hastalık oluşumuna yol açar.
işte OMEGA-3’ün faydaları
Balık, birçok işlevini içerdiği Omega-3 ile göstermektedir. Balığın bedelli bir besin olması da Omega-3 içeriği yüksek olup doymuş yağ asitlerini az bulundurmasından kaynaklanır. Omega-3 dediğimiz çoklu doymamış yağ asitlerinin insan sıhhati, metabolizması üzerindeki faydalı ve esirgeyici tesirleri hakkında günümüze dek birçok araştırma yapılmıştır. Bu yağ asitlerinin kalp damar hastalıkları, yüksek tansiyon, osteoporoz, prostat, diyabet, Alzheimer, depresyon, şizofreni, astım, felç, göğüs-bağırsak ve akciğer kanseri üzere yaygın ve riskli hastalıkların önlenmesi ve tedavisinde değerli olduğu bilinir. Ayrıyeten bağışıklık, zeka gelişimi, kemik gelişimi için de gereklidir. Balık tüketemeyenlerin Omega-3’ü kesinlikle destek halinde en az haftada 2-3 defa alması gerekir.
Yanında roka değil renkli salata ve limon olsun
Yanında tükettiğimiz kimi besinler balığın içeriğinin daha kolay emilimini sağlarken; kimi besinler ise bu emilimleri azaltır. Örneğin roka tek başına tüketildiğinde beden için kansere karşı esirgeyici, antioksidan üzere özellikleriyle dikkat çekerken, içerisindeki ağır demir oranı balıkla tüketildiğinde kalsiyum emilimine mahzur olur. Balık ile C vitamini tüketimi ise yararlıdır. C vitamini kümesinden bilhassa limon balıktaki Omega-3’ün bedendeki işlevlerini artırır. Şayet balığı limonlu tüketmeyi sevmiyorsanız limon ek ettiğiniz maden suyu yahut bol limonlu renkli bir salata ile tüketebilirsiniz.
Sakın kızartmayın
Balık pişirirken dikkat edilmesi gereken noktalardan biri besin bedelini kaybetmemesidir. Genel olarak sağlıklı pişirme formüllerinden ızgara, fırın, haşlama-buğulama teknikleri kullanılmalıdır. Kızartmadan kaçınılmalıdır.
Çocuklara sevdirmenin püf noktaları
Genellikle küçük yaşlardaki çocukların balığa karşı yansısı ağır kokusundan ötürü oluyor. Bu yüzden çocuklara balık yedirmeye başlarken daha az kokulu balıkları tercih edebilirsiniz yahut daha az koku yayan pişirme formülleri ile pişirebilirsiniz. Örneğin kızartma süreci yahut fırında pişirmek kokuyu absorbe edip yayarken, fırında poşet içerisinde pişirmek, buğulama yapmak bu durumda işinize yarayacaktır. Bir öteki seçenek sevdikleri besinler ile balıkları birleştiren tarifler kullanabilirsiniz. Örneğin somon köfte üzere.