Derleyen: Zeynep Dilara Akyürek / Milliyet.com.tr – 2024’ün Aralık ayı, uçak kazlarının peş peşe yaşanmasıyla gündeme bomba üzere düşmüştü. O denli ki 2024’te binlerce insanın sonuncu kaza olmasını dilediği J2- 8243 sefer sayılı Azerbaycan uçağının Rus füzeleriyle vurulmuş olması son derece ironikti. Ancak 25 Aralık’ta Embraer E190 model uçağın karıştığı bu kazadan sırf 4 gün sonra, Boeing 737-800 model Jeju Air’e ilişkin uçak, başşehir Seul’ün 288 kilometre güneybatısındaki Muan kentindeki Musan Milletlerarası Havalimanı’na inişte kaza yaptı. Uçağın iniş kadrolarındaki arıza nedeniyle yaşandığı düşünülen kazada ‘can alıcı’ bir ayrıntı ortaya çıktı. Hem Boeing’in 737-800, hem de Jeju Air’in HL8088 numaralı bu uçağı sabıkalıydı. Aynı uçak daha evvel de bir kazaya karışmış, üstelik motor arızası olmasına karşın kâfi bakım ve tamir yapılmadan yine uçuşa hazırlandığı argümanı yayılmıştı.Ayrıca ondan saatler evvel 28 Aralık gününün son dakikalarında Oslo’da da KLM Royal Dutch Airlines’a ilişkin bir Boeing 737-800, hidrolik arızası nedeniyle acil iniş müsaadesi istemiş ve iniş sırasında pistten çıkmıştı. 25 Aralık, 28 Aralık ve 29 Aralık’ta yaşanan bu 3 kazada toplamda 217 kişi hayatını kaybetti. Geçmişe bir seyahat yapıldığında Jeju Air hava yolu şirketinnin Boeing 737-800’ü sabıkalı olduğu ortaya çıktı.
DÜŞEN UÇAĞIN KARANLIK GEÇMİŞİ
20 Kasım 2022 Kansai’den Gimpo’ya giden 7C1381 sefer sayılı uçuşun kalkıştan çabucak sonra kuş çarpması nedeniyle Kansai Havaalanı’na geri dönmek istediği kuleye bildirilmişti. Uçağın motorunda yaşanan bir arıza olduğu açıktı. Ancak kuş çarpmış olması ihtimali şüpheliydi. 737-800’ler, CFM56-4 serisi motorları kullanıyordu. Bunlar CFM International’ın dünya devi Rolls-Royce ile rekabeti için tasarlanmıştı ve daha yeterli bir alternatif olmadığı için geliştirilerek kullanılmaya devam etti. Aslında bu motorlar, Airbus A320 için tasarlanan CFM56-2 modelinin geliştirilmiş versiyonuydu. Ancak Kasım 2022’de yaşanan acil durum araştırıldığında ortaya daha karmaşık ayrıntılar çıktı. Kuş çarpmasının sonucu olamayacak bir motor arızası yaşayan Jeju’nun 737-800’ü, Alman basınında 9 Nisan ve 17 Nisan 2023’te çıkan haberlere nazaran kâfi bakım ve tamir yapılmadan yine uçuşlara hazırlanmıştı. Elbette her yanılgının bir sonucu olacaktı. Ne yazık ki bu yanılgının sonucu da, 29 Aralık’ta iniş ekiplerinin açılmaması nedeniyle pistten çıkıp yanan ve 179 kişinin hayatına mal olan bir kazaydı.
Alman basınına nazaran, Jeju Air maliyetten tasarruf etmek için 179 kişinin hayatını kaybettiği uçağa daha evvel tekraren berbat motor tamiratları yapmıştı. Motor bozulduğunda, o zamanki operasyon kısmı lideri, Kara Altyapı ve Ulaştırma Bakanlığı tarafından yapılacak bir soruşturmayı ve ulaşım haklarındaki dezavantajları önlemek için raporun bir motor arızası yerine bir kuş çarpması olarak yazılmasını istemişti. Bu hayati yanılgı, 2 yıl 1 ay sonra izleri silinmeyecek ve skandallarla gündeme gelecek HL8088 kazasını da beraberinde getirdi. Nihayetinde HL8088 kayıt numaralı uçak, başşehir Seul’ün 288 kilometre güneybatısındaki Muan kentindeki Musan Memleketler arası Havalimanı’na inişte kaza yaptı. Kazanın uçağın iniş kadrolarındaki arızadan kaynaklandığı, birinci seferde iniş kadroları açılmayan uçağın ikinci seferde zarurî iniş sırasında kaza yaptığı aktarıldı. Hidrolik sisteme bağlı çalışan iniş ekipleri, motorun durumuyla ilgili büyük bir ipucu olabilir. Zira hidrolik sistemler, frenler, kanatlar, itme aykırı çeviriciler, uçuş denetimleri ve iniş ekipleri üzere sistemleri denetim etmek için kullanılıyor. Depo ile pompalar ortasına yerleştirilen yangın kesme valfleri motor arızasıyla devreye girdiyse, pompalara giden hidrolik sıvısının yolu kesilir. Hidrolik sistemin birtakım kısımlarında, hidrolik sıvısını basınç altında tutmak için sistemler kullanılır.
HİDROLİK ARIZASI BİRİNCİ DEĞİL
28 Aralık 2024 günü Azerbaycan uçağının Rus füzeleriyle düşürülmesinin üzerinden 3 gün geçmişti. Lakin yılın son ayında yaşanan tek kaza o olmayacaktı. KLM’in 1204 sefer sayılı uçuşu bir felaketle sonuçlanmasa da 737-800 model uçağın hidrolik arızası sebebiyle bir tehlike atlattı. Oslo’dan Amsterdam’a gitmek üzere kalkan KL1204 sefer sayılı uçağın kalkışı sırasında yüksek bir ses duyuldu. Sandefjord Havalimanı’na yönlendirilen uçak, bir hidrolik arızası yaşıyordu. Yetkililere nazaran, uçak 18 numaralı pistten kayarak çıktı ve taksi yolunun yakınındaki yumuşak çimenlerde durdu. Uçakta yolcular ve mürettebat dahil 182 kişi bulunuyordu.
Bu kazadan saatler sonra emsal bir meseleyle karşılaşacak olan Jeju ise bu kadar şanslı değildi. KLM’in Boeing 737-800’ünden 176 yolcu ve 6 mürettebat ziyan görmeden çıkmıştı. Ancak Jeju’da ise 181 kişiyi taşıyan tıpkı model uçaktan yalnızca 2 kişinin kurtulduğu iddia ediliyordu. 737-800 modeli pek çok kaza yaşamış olmasına karşın birinci kere pistten çıkmamıştı. Aynı modeldeki farklı uçakların daha evvel de benzeri meseleler yaşadığı oldu.
2024’TE 12 UÇAK KAZASI OLDU!
25 Aralık’ta Rus füzelerinin vurduğu Bakü-Grozni seferi yapan Azerbaycan Hava Yolları’na ilişkin J2- 8243 sefer sayılı uçak, Aktau’da düşmüştü. Toplamda 38 kişini hayatını kaybettiği kazadan 4 gün sonra 179 kişinin daha ömrünü yitirdiği bir uçak kazası haberi de Güney Kore’den geldi. 2024’ün Aralık ayında toplam 4 kaza olmuştu. 29 Aralık günü, son kaza, Kanada’da iniş kadrolarındaki arıza ile acil iniş yapan 2259 sefer sayılı uçakla yaşandı. Ölen ya da yaralanan olmasa da uçak hasar almıştı. Bu kazalarda toplamda 217 kişi hayatını kaybetti. Ancak bu yıl yaşanan kazalar Aralık ayındaki 4 kazadan ibaret değildi. 2024’te toplamda 12 uçak kazası yaşandı. Bu kazaların birincisi, Japonya’da 2 Ocak günü Tokyo’daki Haneda Havalimanı pistinde yolcu uçağı ile kıyı güvenlik uçağı çarpışmasıyla meydana geldi. Yolcu uçağındaki 379 yolcu ile mürettebat inançlı halde tahliye edilse de kıyı güvenlik uçağındaki 6 kişinin 5’i hayatını kaybetti.
Kazadan 3 gün sonra, 5 Ocak’ta ABD’den yeni bir kaza haberi geldi. Alaska Hava Yollarına ilişkin Boeing 737 MAX 9 tipi yolcu uçağı, havadayken gövdesinden bir modülün kopması nedeniyle acil iniş yapmıştı. 35 dakika sonra acil iniş yapmak zorunda kalan uçakta modülün koptuğu kısımda yolcu bulunmadığı bilgisi geldi. Uçaktaki 177 kişi inançlı formda indi. Kazadan sonra ABD Federal Havacılık Yönetimi (FAA), Boeing 737 MAX 9 uçaklarının, gerekli kontroller tamamlanana kadar uçurulmayacağını duyurdu. Yılın birinci iki kazası ve son 3 kazası ortasında yaşanan 6 ölümlü kaza vardı. Rusya Savunma Bakanlığı’nın, 24 Ocak’ta, içinde Ukraynalı esirlerin de bulunduğu Rus uçağının Ukrayna tarafından atılan roketle Belgorod bölgesinde vurulduğunu duyurması yılın 3’üncü kazası demekti. 74 kişinin bulunduğu uçaktan kurtulan olmadı.
2 aydan kısa mühlet sonra Rusya’nın İvanova bölgesinde 15 kişiyi taşıyan İL-76 tipi askeri nakliye uçağı 12 Mart’ta düştü. Rusya Savunma Bakanlığı, İL-76 tipi askeri nakliye uçağının, motorun alev alması nedeniyle düştüğünü bildirdi. Uçaktaki 15 kişi kazada ömrünü yitirdi. 20 Mayıs 2024’te Hindistan’ın batısındaki Mumbai’de bir Boeing 777 tipi uçağın çarpması sonucu en az 39 flamingo öldü. 300’den fazla yolcusu bulunan Emirates uçağı inançlı bir iniş yapmayı başardı. Rusya’da 12 Temmuz’da Sukhoi Superjet 100 tipi yolcu uçağı, Tretyakovo Havalimanı’ndan Vnukovo Havalimanı’na uçuşu sırasında düştü, uçakta bulunan 3 kişilik mürettebat hayatını kaybetti. Kazanın olası nedeninin bakım sırasında takılan kimi sensörlerin arızalanması olduğu açıklandı. Nepal’de 24 Temmuz’da kalkışta pistte kaza yapan uçaktaki 18 kişi öldü, yalnızca pilot yaralı kurtuldu. Brezilya’nın Cascavel kentinden Guarolhus’a giden Voepass Hava Yollarına ilişkin ATR-72 tipi yolcu uçağı, 9 Ağustos’ta Sao Paulo eyaletinin kuzeyindeki Vinhedo kentindeki bir yerleşim yerine düştü. Kazada 62 kişi hayatını kaybetti. Uçağa yetişemeyen 10 yolcu ise baht yapıtı kazadan kurtuldu.
UÇAK KAZALARININ TARİHİ VE HAYATINI KAYBEDENLERİN SAYISI
– 2 Ocak 2024 Japonya / 5 ölü
– 5 Ocak 2024 ABD
– 24 Ocak 2024 Rusya / 74 ölü
– 12 Mart 2024 Rusya / 15 ölü
– 20 Mayıs 2024 Hindistan
– 12 Temmuz 2024 Rusya / 3 ölü
– 24 Temmuz 2024 Nepal / 18 ölü
– 9 Ağustos 2024 Brezilya / 62 ölü
– 25 Aralık 2024 Kazakistan / 38 ölü
– 28 Aralık 2024 Norveç
– 29 Aralık 2024 Güney Kore / 179 ölü
– 29 Aralık 2024 Kanada