AKP iktidarı ‘e-muhtıra’dan kapatma davasına, Seyahat aksiyonlarından yolsuzluk soruşturmalarına kadar birçok önemli krizle karşı karşıya kaldı lakin bunların hiçbiri ekonomiyi ‘yeni model’ kadar sarsmadı.
20 yıllık AKP İktidarı devrinde 2008 ekonomik krizi, Seyahat hareketleri, 15 Temmuz darbe teşebbüsü, pandemi üzere birçok dönüm noktası yaşandı fakat ne dolar kurunda ne enflasyonda son 1 yılda olduğu üzere sert yükselişler yaşanmadı.
2021 YÜKSELİŞ DÖNEMİ
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın 30 Kasım 2021’de ilan ettiği “yeni iktisat modeli” sonrası ise dolar kuru uçarken enflasyon da rekor üstüne rekor kırdı. Kasım 2021’de dolar 10.54 lira; enflasyon yüzde 21.3 iken en son Kasım 2002’de yüzde 30’ları gören enflasyon Aralık 2021’e kadar bir daha bu düzeyleri görmemişti. Merkez Bankası’nın faiz indirmeye başlaması ve “yeni iktisat modeli” ile ekonomik göstergeler güzelce berbatlaştı. Dolar kuru 18 liraya kadar çıkarken TÜİK’in açıkladığı yıllık enflasyon da yüzde 80’e ulaştı. Euronews, AKP iktidarı periyodunu kapsayan 20 yılda yaşanan kriz ve değerli olaylarda dolar kuru ve enflasyon datalarını derledi. Buna nazaran AKP’nin iktidara geldiği Kasım 2002’de 1 dolar 1.61 TL ediyordu. 2007 yılında “367 krizi” olarak bilinen Anayasa Mahkemesi’nin cumhurbaşkanlığı seçimine dair kararı ve “e-muhtıra” olarak anılan Genelkurmay’ın gece yarısı açıklaması AKP’nin yaşadığı krizlerden biriydi. Bu periyotta dolar kuru 1.36 TL’ydi.
2 LİRANIN ALTINDAYDI
AKP’ye kapatma davası açıldığında ise dolar kuru 1.24 iken enflasyon yüzde 9.2 düzeyinde bulunuyordu. 2008 global ekonomik krizinde dolar kuru ve enflasyon mevcut düzeylerini korurken 2013’te Seyahat Parkı hareketleri yaşandığında da dolar hâlâ 2 liranın altındaydı. Tıpkı devirde enflasyon ise yalnızca yüzde 8.3’tü. AKP’nin ‘kumpas’ olarak nitelendirdiği 17-25 Aralık soruşturmaları devrinde de dolar 2.06, enflasyon yüzde 7.4’tü.
Brunson krizinde 5.8 liraydı
15 Temmuz 2016’daki darbe teşebbüsü periyodunda dolar kuru hâlâ 3 liranın altındaki yerini koruyordu. Enflasyon ise yüzde 8.8 seviyesindeydi. Dolar lakin Ekim 2016’da 3 lira barajını aştı. “Başkanlık sistemi”nin başlangıcı olarak kabul edilen 24 Haziran 2018 Cumhurbaşkanlığı seçimleri periyodunda dolar 4.64 olurken enflasyon yüzde 15.4 oldu. Amerikalı rahip Andrew Brunson’un tahliye olduğu Ekim 2018’de ise dolar kuru 5.87 lirayı görmüştü. Kur, Covid-19 salgınının başladığı Mart 2020’de 6.33 lira; enflasyon ise yüzde 11.9 olmuştu. Merkez Bankası’nın yine faiz indirimlerine başladığı Eylül 2021’de ise dolar 8.53 lira; enflasyon ise yüzde 19.6 idi.